Het mysterie van de tijd, door Carlo Rovelli. In ons dagelijks leven bestaat de tijd uit het verleden, waar niets aan veranderd kan worden, de toekomst, die onbekend is en het nu waar we ons over kunnen verwonderen: heeft het nu een lengte heb ik me vaak afgevraagd. Wil je dit vertrouwde beeld behouden, en gewoon doorgaan in de tijd: lees dit boek niet! Heb je je echter al eerder verbaasd over het begrip tijd, en de verbondenheid van de tijd met de ruimte zoals Einstein aantoonde, dan is dit een prachtig boek om je verder te gaan verdiepen in dit boeiende onderwerp en biedt het je onverwachte uitzichten op tijd en ruimte.
Tijd is geen makkelijk onderwerp en dit boek is dus ook geen makkelijk boek. Maar Carlo Rovelli weet op een meeslepende en soms zelfs emotionele manier ons mee te nemen in zijn zoektocht naar de achtergronden van de tijd. Waarom is tijd niet omkeerbaar? Vrijwel alle natuurkundeformules waar tijd een rol in speelt zijn omkeerbaar en daarom zou tijd ook omkeerbaar moeten zijn. Er is slechts één begrip in de natuurkunde dat niet omkeerbaar is: de tweede wet van de thermodynamica die zegt dat de entropie van den gesloten systeem met de tijd altijd zal toenemen. Met andere woorden: warmte zal altijd van een warmere plaats stromen naar een koudere plaats, en nooit andersom. Dit begrip, entropie, is geen makkelijk begrip maar speelt wel een centrale rol in het begrip van de tijd en dus in dit boek.
Soms komt Rovelli zelfs tot de conclusie dat tijd als een zelfstandig iets niet bestaat. Tijd ontstaat als relatie tussen gebeurtenissen, en wordt zo afhankelijk van die gebeurtenissen. Het boek behandelt tijd vanuit de natuurkundige hoek, maar zonder te vervallen in formules en abacadabra. Maar ook uit sociale en psychologische hoek, over herinnering en toekomstverwachtingen, en over de mogelijkheid dat wij als bewuste wezens de tijd zelf maken. Hij schrijft boeiend, soms vanuit persoonlijk perspectief en weet dit boek zo te verheffen boven een zuiver droog wetenschappelijk verhaal. Elk hoofdstuk wordt ingeleid door een citaat uit de Oden van Horatius, en laat zo zien dat de schrijver naast een zuiver wetenschappelijke- ook een dichterlijke inborst heeft wat ook verder uit het boek spreekt. Dus: Door mij zeker aanbevolen! Frank Klinkenberg.
Het mysterie van de tijd, Carlo Rovelli, uitgegeven door Prometeus in 2018. SBN 978 90 446 3500 3